Được dạy bởi Sư Yuttadhammo Bhikkhu
Dịch Việt: Việt Hùng

Lời người dịch: Trong các bài Hỏi & Đáp như vậy, tôi sẽ chủ yếu dịch thoát ý, chứ không chặt chữ. Một mặt đây là việc tôi làm để có thể nghiền ngẫm phần trả lời của Sư Yuttadhammo. Một mặt, tôi chia sẻ lại đây, và hy vọng nó hữu ích cho các thiền sinh Vipassana tham khảo.

Bài pháp ngắn này được đăng tải trên Youtube vào ngày 13/05/2014. Phần English transcript ở cuối bài. Link Youtube của bài nói ở đây: https://youtu.be/mlnIcV1Sf80

QUAN SÁT THÂN HAY TÂM?

Câu hỏi: Các suy nghĩ là những nhân tố chính làm mất tập trung khỏi các giây phút hiện tại trong các hoạt động thường nhật. Vậy tại sao Đức Phật nhấn mạnh vào việc quan sát các tư thế (hoạt động) của thân? “Khi đi, biết là đang đi” … Có vẻ như việc quan sát suy nghĩ của tôi có thể giúp tôi (nắm) bắt được chúng.

À, Ngài đã không đặt một nhấn mạnh cụ thể nào hết vào việc cần quan sát thân hay các tư thế của thân, nghĩa là Ngài đã không dạy rằng điều đó là tốt hơn việc quan sát tâm. Nhưng Ngài đã đặt việc quan sát thân ở vị trí đầu tiên. Và tôi nghĩ rằng chúng ta có thể suy luận từ đó rằng, điều đó là quan trọng. Điều đó dễ làm hơn và ở mức độ căn bản hơn. Thân thì luôn ở đó, có đó, dễ dàng để thấy. Và vì thế đó là những gì hầu hết các vị thiền sư dạy học trò tập trung vào. Bởi vì nó rõ ràng và dễ dàng nhất để đặt sự chú ý của bạn vào, cũng như duy trì sự chú ý của bạn (vào đối tượng). Các suy nghĩ thì lại lướt nhanh qua, thoáng qua và khó để nắm giữ, đặc biệt đối với các thiền sinh mới bắt đầu. Nên chúng tốt hơn là được giao cho các thiền sinh lâu năm hơn, hay các thiền sinh ở cấp độ cao hơn. Ví dụ, khi hướng dẫn hành thiền, chúng tôi sẽ giải thích về thân trước, sau đó mới đến thọ (cảm giác) và tâm (tâm trí, suy nghĩ). Vào thời điểm chúng tôi đến phần giải thích về tâm, thiền sinh đã có một ý tưởng căn bản về việc làm sao để chánh niệm, một cách khá thô sơ và rõ ràng về việc quan sát thân, quan sát hơi thở, tư thế ngồi.

Điều đó dễ làm hơn là yêu cầu họ quan sát tâm trí. Đức Phật đã không đặt một sự nhấn mạnh nào về tư thế của thân, nhưng Ngài đã đặt nó ở vị trí đầu tiên. Và chúng ta không nên bỏ qua điều đó.  Khi dạy thiền hoặc hành thiền, khi cần xác định “căn cứ” để quay trở về (trong lúc hành thiền) hoặc lúc bắt đầu hành thiền, chúng ta có thân để bắt đầu, để quay về. Bởi vì, sẽ là rõ ràng hơn và dễ dàng hơn khi dùng thân (và các cảm nhận trên thân) làm cơ sở cho chúng ta (trong khi hành thiền) tại bất cứ một thời điểm nào. Bạn có thể quan sát chân, quan sát bụng, quan sát thân, hay bất cứ tư thế nào của thân ở hiện tại. Tâm trí và suy nghĩ thì lại không như thế. Suy nghĩ sẽ lướt nhanh qua, thoáng qua và bạn không thể biết suy nghĩ nào sẽ đến trong giây phút tới. Nó không ổn định, trong khi thân thì ổn định hơn.

Mặc dù đã cố gắng tốt nhất trong khả năng của mình, tôi chắc chắn không thể ghi xuống được một cách chính xác 100% tất cả các từ ngữ, đặc biệt là các từ Pali mà Sư đề cập trong bài pháp. Tôi sẽ tiếp tục cập nhật bản ghi, bất cứ khi nào tôi thấy được những điểm còn thiếu sót.

Con xin thành kính đảnh lễ tạ ơn Sư Yuttadhammo về bài pháp thoại ngắn quí báu này. Con nguyện cho Sư được mọi thuận lợi và sức khoẻ trong hành trình tâm linh của Sư.

Các bạn có thể tìm hiểu thêm thông tin của Sư Yuttadhammo Bhikkhu và các lời dạy của Sư tại trang web: https://www.sirimangalo.org/.

Bài gốc được SMP đăng lại từ: https://viethungnguyen.com/2021/08/09/hoi-dap-thien-quan-sat-than-hay-tam/

English Transcript (quickly jotting down)

Quetion: When I meditate, I always want to investigate my thought, why I’m feeling that, what is the reason of my fear? What is the cause of this? Is it a good thing to do?

You have to understand what the purpose of meditation is. That’s finding out the cause of things is not the true purpose of meditation. It’s interesting. But we have to see the flaw in what you’re saying. The reality is like a river, everything, it goes in order, right? But on the other hand, it’s quite complex. So to say X is the cause of Y is a simplistic understanding of how things work. If you sit there and what you’re talking about is saying, ‘OK, I’m I’m angry this morning’. And the cause is that I was unmindful, you know, and I allowed experience to lead to anger. That’s that’s one part of the story. The question is, why were you unmindful in the first place? And what happened in between the time when you were unmindful and the time when you got angry? There’s many things going on. Pinpointing one specific thing as saying this is a cause, intellectually, it has some value then because you say, oh, well, then I should be more mindful.

And that sort of thing does happen in meditation. But that’s not meditation. It doesn’t solve the problem. In fact, meditation does begin by identifying momentary causes. So from one moment to the next, seeing what cause precedes what result. But it’s still a very limited, very preliminary basic understanding. That understanding is also not enough. It’s not the true reason for practicing. It’s not the highest insight. Highest insight is to see that things arise based on a cause, to see things are dependently reason. That’s it, not what was the cause, but to see the things arising and ceasing it comes and then it goes. So that’s to see impermanence. It’s also to see dukkha, which means an inability to satisfy because it’s impermanent and non self to see that there’s no essence to it. It’s about the Dhamma itself, about the experience itself. That’s what we’re most interested in. Because the cause of suffering is simply attachment to things, so cause and effect doesn’t directly,  indirectly can be useful, but directly does not tie into that. The craving is simply caused by seeing that things are stable, satisfying and controllable.

Once you see that things are not that, then you let go of them. And when you let go of them, you become free. When you’re free, you say I’m free. Nothing more needs to be done. So is it useful? Yes, arguably that has some intellectual benefit because it’s going to say, well, then I shouldn’t do that or I shouldn’t judge myself. It allows you to be a sort of a meta analysis that allows you to adjust your practice. This is what we call [Pali word] and allows you to succeed. So there’s a benefit to it. I don’t think that it’s a replacement to meditation. It’s not, it’s a non meditative process. At that moment, you’re actually not meditating. Because you’re not observing things simply as they are. You’re reflecting on the mirror intellectualizing about them. You’re reflecting, processing your memories of things which in fact can be flawed. But that’s not the biggest problem. The biggest problem is it’s memories. This happened like this happened like this, which is all in the past. And it cannot be a replacement for true insight, so not wrong, not bad, but not in segment.